ممکن است تروما در دوران نوجوانی به‌طور تصادفی رخ دهد. به عنوان مثال، مجروحیت شدید نوجوان در اثر یک سانحه یا تجربه حادثه‌ای که زندگی او را تهدید کرده است. با این حال، ترومای تصادفی تنها یکی از انواع ضربه‌های روانی است.
ترومای نوجوان ممکن است مربوط به دعواهای خانوادگی، خشونت فیزیکی، تجاوز جنسی شود. همچنین اگر نوجوان با موجی از حوادث سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به صورت دنباله دار مواجه شود می‌تواند علائم تروما را تجربه کند. با این حال نکته مهم این است که تجربه ترومای در نوجوانان اغلب منجر به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می‌شود و ترومای نوجوان تنها در صورت مواجه با آن قابل درمان است.
ترومای نوجوان و اختلال استرس پس از سانحه
اختلال استرس پس از سانحه به عنوان یک اختلال روانی تعریف می‌شود. چنین اختلالی توسط فردی تجربه می‌شود که حادثه‌ای آسیب‌زا را متحمل شده است. نشانه‌های PTSD شامل حملات پانیک، کابوس، بازگشت به گذشته، سندرم اجتناب و ترس نامتجانس است.
برخی از حوادث آسیب‌زا فقط یک بار اتفاق می‌افتد، مانند مرگ یک عزیز یا یک تصادف رانندگی. با این حال، برخی از رویدادهای آزاردهنده به طور مکرر رخ می‌دهد مانند کودک آزاری، قلدری و سوء استفاده جنسی است. حتی اگر رویدادهای تلخ در گذشته رخ داده باشند، علائم دردناک آنها با فرزند شما باقی می‌مانند به‌طوری که احساسات منفی زمان وقوع حادثه، بارها و بارها در طول عمر فرد تحریک و دوباره تجربه می‌شود.
درمان مؤثر ترومای نوجوان مستلزم شجاعت رفتن به پشت پرده و شکستن سکوت است. والدین باید سوالات سخت زیر را از خود بپرسند:
• شدت ترومای فرزند نوجوانم چقدر است؟
• واکنش شما به این حادثه تلخ چگونه بود؟
• آیا تأثیرات درازمدت تروما بر فرزندتان را دست کم گرفتید؟
ایا ترومای دوره نوجوانی نیاز به درمان دارد؟
استرس، مغز انسان را در دوران اولیه زندگی تغییر می‌دهد. در حقیقت تجربه مکرر ناملایمات در اوایل زندگی، خطر رفتارها و انتخاب سبک زندگی نامناسب را افزایش می‌دهد. همچنین مقابله با استرس پس از سانحه، افسردگی، اضطراب و ترویج رفتارهای سالم در اوایل دوران کودکی یا نوجوانی یکی از روشهای کاهش ابتلا به بیماری در آینده است.
علائم تروما در نوجوانان چگونه است؟
درمان تروما در نوجوانان با شناخت نشانه‌های تروما آغاز می‌شود. ضمن اینکه یادگیری علائم تروما و علائم PTSD برای والدین نوجوانان مهم است؛ چراکه PTSD اشکال مختلفی دارد و در هر فرد به گونه‌ای متفاوت بروز می‌یابد.
1. ترس و دلهره: فرزند شما احساس می‌کند، اتفاق بدی که تجربه کرده دوباره قرار است رخ دهد.
2. نگرانی و اضطراب: در طول روز مدام عصبی است و نگرانی مداوم او را فلج کرده است.
3. واکنش اجتنابی: نوجوان شما از روبه‌رو شدن با افراد، مکان‌ها و چیزهایی که مرتبط با آن رویداد آزاردهنده است اجتناب می‌کند.
4. خشم و عصبانیت غیرقابل کنترل: ممکن است فرزندتان رفتارهای پرخاشگرانه مانند فریاد کشیدن یا تهدید به خشونت فیزیکی یا آسیب زدن به دیگران از خود بروز دهد.
5. شرم و احساس گناه: نوجوانی که دچار تروما شده است اغلب خود را سرزنش می‌کند و خود را گناه‌کار می‌داند.
6. غم و اندوه طولانی و افسردگی: پس از بروز رویدادی تلخ طبیعی است که نوجوان دچار غم و اندوه شود اما اگر این احساس در فرزند شما طولانی شود منجر به افسردگی خواهد شد.
7. بی‌حس شدن: نوجوانان در پاسخ به آسیب‌های عاطفی، جسمی یا روانی بی‌حس و منزوی می‌شوند. در حقیقت آن برای مقابله با درد بیش از حد ترجیح می‌دهند، هیچ احساسی نداشته باشند.
8. اختلال شدید در الگوی خواب: رویدادهای آسیب‌زا الگوی خواب را مختل می‌کنند. در این وضیعت نوجوان دچار کابوس‌های شبانه می‌شود. علاوه بر این، برخی از نوجوانان از خستگی مداوم رنج می‌برند و ساعت‌های زیادی را می‌خوابند و برخی نیز دچار حملات بی‌خوابی می‌شوند.
9. وحشت‌های شبانه: وحشت شبانه معمولاً توسط کودکان خردسال تجربه می‌شود. با این حال، ترومای نوجوان اغلب منجر به الگوی جدیدی از وحشت شبانه می‌شود. افرادی که از وحشت شبانه رنج می‌برند اغلب خیس عرق از خواب بیدار می‌شوند. اغلب احساس سرما می‌کنند و می‌لرزند. آنها پس از بیداری هیچ خاطره روشنی از ترسی که در خواب تجربه کرده‌اند، ندارند.
10. حمله پنیک: شاید ترسناک‌ترین علامت تروما برای نوجوان حمله پنیک باشد. علاوه بر این، مشاهده حملات پانیک نوجوان برای والدین هم بسیار سخت است.
پس از یک رویداد آسیب‌زا، نوجوان اغلب دچار حملات پانیک می‌شود. بدون هیچ دلیل روشنی، نوجوان شما گاهی در یورش نامرئی ترس و وحشت غرق می‌شود.
محرک حمله معمولاً خطرناک نیست با این حال، تهدید برای نوجوان آسیب‌دیده بسیار واقعی به نظر می‌رسد. بنابراین، در طول حمله پانیک، واکنش ترس نوجوان شما ممکن است با واقعیت تناسب نداشته باشد.
به همین دلیل شما والدین در این وضعیت باید صبور باشید و به فرزندتان این اطمینان را بدهید که تمام تلاش خود را برای کمک به او انجام می‌دهید.
در مورد تحمل ابهام چه چیزهایی میدونید؟ تحمل ابهام صفت شخصیتی هست که فرد عدم قطعیت رو به عنوان بخشی از زندگی می¬پذیره و خودش رو تطبیق میده. به عبارت دیگه تحمل ابهام یعنی توانایی ادامه زندگی با دانشی ناقص درباره محیط بدون اینکه شخص بدونه موفق میشه یا نه.
ویژگی افرادی که تحمل ابهام دارن چیه؟
فردی که تحمل ابهام داره، معمولاً دارای درک پیچیده‌ای از رویدادها هست و در تفسیر خودش از سبک فکری مناسب پیروی میکنه.
در هیجان زدگی تصمیم نمیگیره و بهم نمیریزه
امیدش سریعا با وقایع محیطی از دست نمیده
• تمایل به ریسک‌پذیری دارن و آماده تغییر هستن.
• با خیال راحت می‌تونن به صورت ابتکاری و خلاقانه امکانات سرگرم کننده برای خودشون دست و پا کنن و از نظر بلاتکلیفی و ابهام دچار اختلال فکری یا عاطفی نشن.
چطوری این ظرفیت در هودمون بالا ببریم
كنترل درونیمون بالا ببریم
اگه بر چیزهایی تمرکز کنیم که نمی‌تونیم اون‌ها رو کنترل کنیم، خودمون رو تحت استرس شدید قرار می‌دیم و این یک روش بی نتیجه هست.
خودمون از بی تصمیمی نجات بدیم
ابهام در بعضی مواقع ممکن هست به این معنا باشه که ما لزوماً تصمیم درستی نمی‌گیریم. با این حال اجازه ندیم این کار ما رو منفعل کنه، گاهی حتی یک تصمیم اشتباه بهتر از عدم تصمیم‌گیری هست، و علاوه بر این، یک اشتباه، گاهی اوقات، صرفاً فرصتی برای یادگیری هست.
داشتن تصویر كامل و كمال گرایانه رو کنار بذاریم
گاهی اوقات، تنها کاری که می‌تونیم انجام بدیم این هست که بر اساس دانش موجود در اون زمان بهترین تصمیم رو بگیریم.
اعتماد به نفس خودمون حفظ كنیم
افراد با اعتماد به نفس موضع مثبتی دارن، به دیگران گوش می‌دن، کمک می‌خوان و از اشتباه نمی‌ترسن. اون‌ها همچنین از تحقیر دیگران دوری می‌کنن و اشتباهات خودشون رو میپذیرن. داشتن این ویژگی‌ها به ما کمک میکنه تا خودمون رو با شرایط وفق بدیم و واکنش موثرتری داشته باشیم.
تکنیک‌های کاهش استرس رو یاد بگیریم
وقتی با ابهام روبرو هستیم، ممکن هست تا حدی استرس رو هم تجربه کنیم. با گذشت زمان، سطح استرس بدن بر فشار خون، قند خون، گرفتگی ماهیچه‌ها، سطح کلسترول، میزان تنفس و به‌طور کلی بر بدن ما تأثیر میذاره. به‌کار‌گیری روشهای کاهش استرس در زمان ابهام بسیار مهم هست.