کودکان هيجانات و افکار خود را در اين سن به خوبي ميدانند،و تا حدی می‌توانند با سختی‌ها کنار بیایند ولی همچنان به آرامش و کمک والدین نیاز دارند.
اطمینان‌بخش‌ترین چیزی که می‌توانند پس از بروز اتفاقات ترسناک تجربه کنند این است که ببینند والدین‌شان همچنان کنارشان هستند.
گوش دادن به کودکان‌تان تعهد شما را به آن‌ها نشان می‌دهد.
واکنش‌های معمول کودکان به اتفاقات آسیب‌زا چیست؟
- اضطراب
- افزایش پرخاشگری، خشم یا تحریک‌پذیری (مثلاً اذیت کردن یا دعوا کردن با همسالان‌شان)
- اختلال در خواب و اشتها
- سرزنش کردن خودشان برای اتفاقی که افتاده
- تغییر وضعیت خُلقی یا گریه کردن
- نگرانی دربارهٔ اینکه آیا کسی هست از آن‌ها مراقبت کند؟
- ترس از آسیب دیدن یا مرگ کسانی که دوست‌شان دارند.
- انکار اینکه اصلاً اتفاقی آسیب‌زا اتفاق افتاده باشد.
- شکایت از ناراحتی‌های جسمی مثل معده‌درد، سر‌درد یا بی‌حالی که ممکن است به خاطر استرس باشد.
- مدام سوال پرسیدن
- امتناع از صحبت دربارهٔ اتفاق (بیشتر بین کودکان ۹ تا ۱۱ سال شایع است)
- کناره‌گیری از تعاملات اجتماعی
- مشکلات تحصیلی: مشکلات تمرکز و حافظه در مدرسه یا عدم تمایل به حضور در مدرسه
اما برای کودکان این سن چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟
- به کودک‌تان اطمینان دهید که در امنیت است. آگاهی از وقایع به کودکان این سن احساس قدرت می‌دهد و منجر به کاهش اضطراب‌شان می‌شود. بنابراین سعی کنید برای آگاهی دادن به آن‌ها از کلمات واقعی مثل سیل، زمین‌لرزه، طوفان یا هر اتفاق دیگری که افتاده است، استفاده کنید.
- تا حد ممکن شرایط را طبیعی نگه دارید. قبلاً هم به اهمیت حفظ روتین‌هایی مثل زمان خواب یا غذا خوردن و تاثیری که در ایجاد احساس امینت و آرامش کودکان دارد، اشاره کرده بودیم. در مورد کودکان این سن می‌توانید در ایجاد یا حفظ این روتین‌ها به کودک‌تان هم حق انتخاب بدهید. مثلاً اینکه او انتخاب کند چه داستانی برایش بخوانید؟ این حق انتخاب‌ها به کودک کمک می‌کند تا در یک شرایط نامطمئن احساس کنترل کند و اضطرابش کمتر شود.
- مواجهه با تلویزیون، روزنامه و رادیو یا سایر رسانه‌هایی را که حاوی اخبار بدند، محدود کنید. مواجههٔ بیشتر با اخبار بد منجر به تشدید آسیب حادثه و اضطراب بیشتر کودکان خواهد شد. بنابراین اگر متوجه شدید کودک‌تان درحال خواندن یا گوش دادن به اخبار بد است می‌توانید در کنارش بنشینید و درباره‌اش با او صحبت کنید.
- برای صحبت با کودک‌تان وقت بگذارید. اجازه دهید کودک‌تان بداند که پرسیدن سوال یا ابراز نگرانی و ناراحتی در مورد اتفاق آسیب‌زا ایرادی ندارد. یکی از راه‌های تشویق کودکان این است که می‌توان از زمان‌هایی مثل زمان غذا خوردن استفاده کرد تا دربارهٔ مسائلی که در خانواده و همچنین در جامعه درحال رخ دادن است، حرف بزنیم. می‌توانید از کودک‌تان بپرسید دوستانش دربارهٔ اتفاق پیش‌آمده چه فکر می‌کنند تا فرصت تصحیح اطلاعات نادرست را داشته باشید.
- به سوالات کودک‌تان خلاصه و صادقانه پاسخ دهید. معمولاً کودکان وقتی سوالی می‌پرسند ممکن است نگران چیز خاصی باشند. بعد از اینکه کودک‌تان موضوعی را مطرح می‌کند اول نظر خودش را دربارهٔ آن موضوع بپرسید تا بتوانید متوجه نگرانی او بشوید. به کودک پاسخ اطمینان‌بخش بدهید و اگر چیزی را نمی‌دانید به کودک بگویید نمی‌دانم. از حدس زدن یا تکرار شایعات پرهیز کنید.
- کودکانی را که حرف نمی‌زنند به حرف زدن ترغیب کنید. می‌توانید سر صحبت را با به اشتراک گذاشتن احساس خودتان شروع کنید. مثل اینکه به نظر من چیزی که اتفاق افتاد خیلی وحشتناک بود، تو چه حسی دربارهٔ این اتفاق داری؟ انجام چنین کاری به کودک کمک می‌کند تا بفهمد در نگرانی‌ها یا ترس‌هایش تنها نیست. اما مراقب باشید که جزئیات زیادی دربارهٔ اضطراب‌های خودتان به کودک انتقال ندهید.
- کودکان را مشغول نگه دارید. فعالیت‌های روزمره مثل بازی با دوستان یا رفتن به مدرسه ممکن است در اثر بروز اتفاقات آسیب‌زا مختل شود. کمک کنید تا کودکان به فعالیت‌های جایگزین فکر کنند و خودتان با سایر والدین برای آن‌ها گروه‌های بازی ترتیب دهید.
- نگرانی‌های کودک‌تان را دربارهٔ امنیت دوستانش برطرف کنید. او را مطمئن کنید که والدین دوستانش مراقب آن‌ها هستند همان طور که شما مراقب او هستید.
- در مورد تلاش‌های گروه‌های اجتماعی برای بهبود شرایط صحبت کنید. بگذارید کودکان بدانند که کارهایی توسط گروه‌ها یا افرادی درحال انجام است تا آن‌ها در امنیت باشند.
- کودکان را ترغیب کنید تا کمک کنند. این موضوع به آن‌ها کمک می‌کند تا در شرایطی که احساس درماندگی می‌کنند، کاری انجام دهند و احساس کنند که هدفی دارند.