گروه درمانی سالهاست که به عنوان روشی موثر در روان درمانی شناخته شده است. این روش به اندازه درمان فردی و در بعضی از موارد بیش از درمانی فردي مفيد است. به خصوص هنگامی که حمایت اجتماعی و آموزشی درباره روابط بین فردی از اهداف مهم درمان محسوب میشود. بخش عمدهای از افرادی که در گروه درمانی مشارکت میکنند به نحو گستردهای از آنان بهره میبرند. هر چند گروه درمانی به طور کلی بسیار حمایتگر است و گاهی هم ایجاد استرس می کند.
بعضی از اهداف روان درمانی گروهی
بسیاری از افرادی که به دنبال درماناند از وضعیت خود در زندگی ناراضیاند. آنان ممکن است در ایجاد و حفظ رابطه ای نزدیک و ارضاکننده و معنیدار دار با دیگران دچار مشکل باشند؛ که غالباً مایلند درباره چگونگی برقراری ارتباط با دیگران بیشتر بدانند.
گروه درمانی این فرصت را فراهم می کند تا:
- بتواند حمایت و بازخورد را بگیرید و بدهید.
- رابطه بین فردی و ارتباط را بهبود ببخشید.
- رفتارهای بین فردی جدید را تجربه کنید.
- درباره احساسات خود صادقانه و مستقیماً حرف بزنید.
- درباره افکار، احساسات و رفتارهای افرادِ دیگر به درکی بهتر دست یابید.
- اعتماد به نفس، تصورتان از خود و عزت نفس را در خود افزایش دهید.
- در گروه تغییرات شخصی میکنید و انتظار میرود که این یادگیری را بتوانید به خارج از گروه انتقال دهید.
محرمانگی
همه گفتههای شرکتکنندگان در روان درمانی باید محرمانه بماند و با احترام با آن برخورد شود؛ که بخشی اساسی از رفتار اخلاقی و حرفهای است.
اعضای گروه
از همه اعضای گروه انتظار میرود که محرمانگی را رعایت کنند. اعضای گروه باید محرمانگی را رعایت کنند تا محیطی امن برای کار درمان ایجاد کنند و در گروه اعتماد ایجاد کنند. غالب افراد در درمان ترجیح میدهند که درمان جایی خصوصی باشد و درباره آن با کسی حرف نزنند. ولی اگر خواستید با دوستان و خانواده درباره آنچه در گروه میگذرد حرف بزنید فقط باید از تجربه خود حرف بزنید و از تجربهی دیگری در گروه نباید چیزی بگوید. هرگز نام هیچ عضوی را بر زبان نیاورید و هرگز چیزی نگویید که یکی از اعضای گروه شناسایی شود.
شما در گروه چه میکنید؟
از شما چه رفتاری انتظار میرود؟
هیچ برنامه تجویز شده ای برای هر جلسه وجود ندارد. شرکتکنندگان تشویق میشوند تا درباره مشکلات شخصی یا روابطی که مربوط به مشکلات و اهدافی است که آنان را به درمان کشانده است حرف بزنند.
شرکتکنندگان تشویق میشوند که حمایت کنند، سوال کنند و درباره آنچه گفته شده یا ناگفته مانده فکر کنند و افکار و احساسات خود را بیان کنند. بر روابط بین اعضا تاکید بسیاری میشود؛ یعنی بر "اینجا و اکنون". از اعضا غالباً خواسته میشود تا نظر خود را درباره یکدیگر بگویند، افكار، ترسها و احساسات مثبت خود را با هم در میان بگذارند. هر قدر بیشتر روی اینجا و اکنون گروه کار کنیم، کارآیی ما بیشتر خواهد بود.
برای اینکه گروه درمانی برایمان مفید باشد لازم است خود را آشکار کنیم، اما اعضا باید به شیوه و خواست خود این کار را بکنند. ما هرگز اعضا را تحت فشار نمی گذاریم که اقرار کند.
برای ساختن جو گروهی درمانی، از اعضا میخواهیم که با دیگران حرفهایی بزنند که سازنده باشد، بازخورد مفيد متمرکز است بر آنچه در اینجا و اکنون می گذرد؛ سرزنشآمیز نیست و سبب میشود که فردی که بازخورد را دریافت میکنند یا آنکه بازخورد میدهد، ارتباط برقرار کنند. این نوع بازخورد مستقيم و ارتباطگیری تازه است؛ معمولاً افراد با هم مستقیماً و صادقانه حرف نمیزنند. پس شاید ابتدا کار پر خطر به نظر برسد، ولی در عین حال بسیار پرمعناست و سبب میشود اعضا درگیر گروه شوند.
توصیه مستقیم از سوی اعضا یا درمانگران معمولا مفید نیست؛ بحثهای کلی هم درباره ورزش یا سیاست کمکی نمیکند، مگر آنکه درباره واقعهای گفتگو شود که ارتباطی با مثلهای شخصی یا فردی دارد.
گروه درمانی محل پیدا کردن دوست نیست. در واقع آزمایشگاهی اجتماعی است. جایی است که در آن افراد مهارتهایی پیدا میکنند تا بتوانند روابط رضایت بخش و معنیداری پیدا کنند. در حقیقت گروههای درمانی (برخلاف گروههای حمایتی یا اجتماعی) تماس اجتماع اعضا با یکدیگر را خارج از گروه حمایت نمیکند. چرا؟ زیرا رابطهی بیرون از گروه با اعضای دیگر معمولاً درمان را مختل میکند، درمان چگونه مختل میشود؟ در توضیح این مطلب ابتدا باید تأکید کنیم که تكليف اولیه شما در گروه درمانی این است که رابطه خود را با هر یک از اعضا بررسی کنید. ابتدا، ممکن است این کار عجیب یا بیارتباط با دلایل شما برای مراجعه به درمان به نظر آید. اما همین که این حقیقت را در نظر گرفتید که گروه یک نمونه کوچک اجتماعی است این کار معنی پیدا میکند؛ یعنی مشکلاتی که شما در زندگی اجتماعی تجربه میکنید در رابطه خود ما گروه نیز بروز میکند.
از این رو با بررسی و درک همه جنبههای روابط خود با اعضای دیگر و سپس انتقال این دانش به زندگی بیرونی خود به تدریج فرایند برقراری روابط رضایتبخش را آغاز میکنید؛ اما اگر با یکی از اعضا در بیرون از گروه رابطهای نزدیک برقرار کردید ممکن است نتوانید درباره احساس خود از آن رابطه با گروه حرف بزنید. چرا؟ زیرا این دوست ممکن است برای شما آنقدر مهم باشد که نخواهید چیزی بگوید که آن را خراب کند. اگر در گروه صداقت و بازبودن نباشد چه می شود؟ گروه دیگر کارآیی نخواهد داشت.
از این رو، بهتر است وقتی که اعضا بیرون از گروه یکدیگر را ببینند (به صورت تصادفی یا با نیت قبلی) همه اطلاعات لازم را با گروه در میان بگذارند. گاهی اوقات اعضا به یکدیگر احساسات شدیدی پیدا میکنند و ما اعضا را تشویق میکنیم که درباره این احساسات حرف بزنند. خواه مثبت یا منفی یا احساس ناامیدی و عصبی شدن از یکدیگر، از اعضای گروه انتظار میرود که درباره احساسات خود حرف بزنند بیآنکه دست به عمل بزنند.
طول دوران اولیه
تعهد به شرکت در گروه
گروه درماني غالباً مزایای فوری برای مشارکت کنندگان در بر ندارد. به همين دليل مشارکت کنندگان گاهی وقتی که احساس استرس در گروه میکنند میل دارند گروه را ترک کنند. ما از شما میخواهیم که در مورد فایدههای گروه قضاوت فوری نکنید و به حضور در جلسه ادامه دهید و درباره استرس و تردیدهایی که در مورد گروه دارید حرف بزنید.
ما میخواهیم که شما برای ۱۲ جلسه تعهد بدهيد که در گروه حضور خواهید داشت و در آن شرکت میکنید، در آن صورت در مورد مفید بودن گروه میتوانید حس روشنی داشته باشید.
حضور در جلسه و انسجام گروهی
گروه زمانی بیشترین کارایی را خواهد داشت که منسجم، قابل اعتماد و قابل پیش بینی باشد.
حضور مرتب بخش کلیدی این کار است، به همین دلیل ما از شما میخواهیم که آن را در اولویت برنامههای خود قرار دهید، گرره درمانی زمانی پیشرفت میکند که هر عضو برای تعهد و کار هر یک از اعضا احترام و ارزش قائل باشد. حضور مرتب و شرکت فعالانه در جلسات راهی مهم است برای نشان دادن این احترام و تعهد، به همین نحو رسیدن به موقع در هر جلسه مهم است. اگر میدانيد که قرار است دیر به جلسه بیایید یا غایب شوید از شما میخواهیم چندین ساعت قبل از جلسه به اطلاع درمانگران برسانید تا آنها هم بتوانند گروه را از این مسئله آگاه سازند.
اگر میدانید که هفته دیگر در جلسه نخواهید بود یا دیر به جلسه میآیید حتماً گروه را در جریان بگذارید. در ضمن اگر به تعطیلات میروید از مدتی قبل این مسئله را با گروه در میان بگذارید، گروه درمانگران هم همین کار را میکنند.
گاهی اوقات ممکن است احساس کنید گروه درمانی آخرین جایی است که مایلید در آن باشید.
زیرا در آن احساس ناراحتی میکند. این اوقات در حقیقت فرمتهای بسیار مفيدي است تا بتوانید در گروه روی آن کار کنید؛ در عین حال میتوانيد پیشبینی کنید که بعضی از مشکلاتی که در زندگی تجربه کردهاید در گروه هم خود را نشان میدهد از این مسئله مايوس نشويد. در حقیقت این فرصت بزرگی است، زیرا به این معناست که شما و اعضای گروه روی مسائل مهمی که باعث ناراحتی شما شده است کار میکنید.
شما با موافقت در شرکت در گروه درمانی تصمیم گرفتهاید فرآیندی از دادن و دریافت حمایت را آغاز کنید و در جهت تغییرات لازم در زندگی شخصی و روابط بین فردی خود کار کنید. ما مشتاقيم که از این فرست که به دست آمده استفاده کنیم تا بتوانیم با هم در این گروه کار کنیم.