از نظر عصبشناسان، شبکههای اجتماعی به روشی کاملا موذیانه و منحصر بهفرد روی عملکردهای مغز تاثیر میگذارند. این تغییرات حاوی بسیاری از محرکهاست که برآیندشان میتواند واکنشهای مختلفی را در انسان پدید آورد و از نظر عصبشناسان تاثیر رسانههای اجتماعی بر مغز به روشهای مختلفی ظاهر میشود.
جالب است بدانید که توجه مثبت به شبکههای اجتماعی روی بخشهای مختلفی از مغزمان تاثیر میگذارد. طبق مقالهای که در نشریه «علوم اعصاب شناختی اجتماعی و عاطفی» منتشر شده، همین «لایکهای» ساده در فیسبوک، توییتر یا اینستاگرام موجب فعال شدن «مدار عصبی مرتبط با سیستم پاداش» در مغزمان میشود. زمانی که پست دوستانتان را لایک میکنید، دو منطقه از مغزتان به نامهای تگمنتوم شکمی و جسم مخطط یا استریاتوم فعال میشود که اولی بخش هیجانی است که مسئولیت آزادسازی دوپامین را دارد و دومی ورودیها را از قشر مغز دریافت میکند و نقش مهمی در پیادهسازی حافظه کوتاه مدت دارد. به نظر میرسد که این رویدادها واقعا پیچیده باشند، اما زمانی که از دیدگاه دیگری به آن میپردازیم، کمی قابل هضمتر میشود.
منطقه تگمنتوم شکمی مغز یا VTA یکی از بخشهای اصلی مسئول سیستم پاداشدهی در بدن است. زمانی که کاربران شبکههای اجتماعی بازخورد مثبت یا همان لایک از کاربران دیگر دریافت میکنند، مغز آن ها شروع به ترشح دوپامین میکند که بخشی از آن توسط VTA انجام میشود.
در مطالعه دیگری که در آن محققان از فناوری MRI برای نظارت بر فعالیت مغز استفاده کردند، نتایج مشابهی کسب شد. محققان در این تحقیق، مغز بزرگسالان را در حین اینستاگرام گردی تحلیل کردند و دریافتند که هر چقدر میزان لایک عکسها بیشتر باشد، فعالیت گستردهتری در بخش عصبی مرتبط با سیستم پاداشدهی، شناخت اجتماعی و توجه آنها مشاهده میشود.
باید بدانید که به غیر از سیستمهای پاداشدهی، رسانههای اجتماعی روی تصمیمگیری و عملکرد پردازش عاطفی مغز نیز تاثیر میگذارد. در مطالعه دیگری که در آن فعالیت مغز نوجوانان مورد بررسی قرار گرفته، محققان دریافتند که قسمتهایی از مغز که با پردازش عاطفی و حسی سروکار دارند، به طرز چشمگیری زمانی که داوطلبان احساس محرومیت داشتند، فعال میشود. در این پژوهش، تاثیرات «محرومیت اجتماعی آنلاین» روی مغزهای در حال رشد نوجوانان بررسی شد. به این معنا که زمانی که کاربران شبکههای اجتماعی خود را از گروههای آنلاین، چتها یا رویدادها محروم میشوند، این قسمت از مغزشان فعال میشود.